Komu przysługuje wgląd do akt ksiąg wieczystych?

Akta księgi wieczystej znajdują się w wydziałach ksiąg wieczystych sądów rejonowych. Jednak nie każdy zainteresowany może udać się do sądu i przejrzeć te dokumenty.

Przy każdej księdze wieczystej prowadzi się akta księgi wieczystej, do których składa się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości. Papierowe akta księgi wieczystej znajdują się w Wydziałach Ksiąg Wieczystych Sądów Rejonowych właściwych miejscowo dla danej nieruchomości (czyli tam, gdzie nieruchomość się znajduje). Obejmują one wnioski złożone do księgi wieczystej wraz z załącznikami, rozstrzygnięcia sądu dotyczące danej nieruchomości oraz inne dokumenty.

Prawo do przeglądania akt księgi wieczystej przysługuje wyłącznie osobie mającej interes prawny oraz notariuszowi. Notariusz może przeglądać akta księgi wieczystej niezależnie od interesu prawnego. Jednak każda inna osoba musi wykazać interes prawny, by zajrzeć do akt. Interes prawny to uzasadnienie konieczności przejrzenia akt księgi wieczystej bądź uzyskania odpisów dokumentów – wykazane na podstawie przepisów prawa.

Osoby, które mają interes prawny w uzyskaniu dostępu do akt księgi wieczystej, można podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich będą osoby wpisane do księgi wieczystej, bądź wpisane do niej w przeszłości, a obecnie już wykreślone (właściciele nieruchomości, wierzyciele hipoteczni, osoby, na rzecz których wpisana jest w księdze wieczystej służebność). Drugą grupą będą osoby, których prawo nie jest wpisane do księgi wieczystej, ale są w jakiś sposób uprawnione do złożenia wniosku o wpis. Będą to na przykład potencjalni, nowi właściciele nieruchomości (przedkładają wówczas w sądzie umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości), czy też osoby, które posiadają roszczenie o usunięcie niezgodności między rzeczywistym stanem prawnym a stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej.

W celu uzyskania odstępu do akt księgi wieczystej, należy przedłożyć we właściwym miejscowo dla danej nieruchomości sądzie wniosek o uzyskanie dostępu do akt księgi wieczystej wraz z uzasadnieniem – wykazaniem interesu prawnego oraz załączając niezbędne dowody.
Jeżeli natomiast chodzi o odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych, wydaje się je na żądanie osób mających interes prawny lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej albo jednostki samorządu terytorialnego.

Niezależnie od wglądu do akt księgi wieczystej w sądzie, który jest dostępny dla ograniczonej grupy osób, podstawową treść księgi wieczystej można przeglądać na portalu Elektroniczne Księgi Wieczyste Ministerstwa Sprawiedliwości. Jednak aby skorzystać z wyszukiwarki ksiąg wieczystych należy znać numer księgi, nie da się bowiem odszukać w tym systemie księgi wieczystej po adresie albo księgi wieczystej po numerze działki. Treść księgi wieczystej w ten sposób może oglądać bezpłatnie każdy zainteresowany.